De propaganda-avond van de B.V.L. te Dedemsvaart in oktober 1935
Gedurende de jaren 1915 en 1916, (dus tijdens de Eerste Wereldoorlog) werden overal in Nederland Vrijwillige Landstormkorpsen opgericht. De bedoeling hiervan was dat dienstplichtige militairen vrijwillig dienst moesten doorbrengen, om zodoende een reserveleger te vormen. In november 1918, na de revolutionaire oprisping van de voorman van de S.D.A.P. (Sociaal Demoncratische Arbeiders Partij) Pieter Jelles Troelstra, werd de ”Bijzonder vrijwillige Landstorm” opgericht, teneinde in actie te kunnen komen bij binnenlandse woelingen. De mislukte revolutiepoging, waarbij Troelstra in de Tweede Kamer verklaarde, dat voor de Nederlandse arbeiders het moment was aangebroken om naar de staatsmacht te grijpen, werd op maandag 18 november 1918 gevolgd door een grote demonstratie van aanhankelijkheid, voor en in tegenwoordigheid van de jonge Koningin Wilhelmina op het Haagse Malieveld. Bij het Landstormbesluit van 1933 werd onder meer bepaald, dat de Landstorm omvatte:
1. de Staf van de Landstorm;
2. de Landstormkorpsen motordienst, vaartuigendienst, luchtwachtdienst
en spoorwegdienst;
3. de Bijzonder Vrijwillige Landstorm (B.V.L.), bestaande uit de in voorkomend
geval te vormen Landstormkorpsen, ter handhaving of tot herstel van de
openbare orde en rust.
Korte tijd na de Duitse inval in Nederland in mei 1940 werd de Landstorm, als zijnde een vijandelijke militaire organisatie, door de bezetter ontbonden. Bladerend in één van mijn knipselboeken van diverse vooroorlogse geïllustreerde tijdschriften, trof ik een foto aan van een propaganda-avond van de B.V.L. in Dedemsvaart. Deze propaganda-avond werd gehouden op woensdag 30 oktober 1935, des avonds om half acht in het R.K. Verenigingsgebouw ”Sint Vitus”, aan de Langewijk te Dedemsvaart. De leiding van deze avond was in handen van de heer Mr. W.A.J. Visser, destijds burgemeester van de gemeente Avereest. Op deze zich in mijn archief bevindende foto is duidelijk waarneembaar, dat de zaal die avond geheel was bezet met belangstellenden. Als spreker op deze bijeenkomst trad op de secretaris van de Nationale Landstorm Commissie, de reserve-kapitein G.F. Boulogne. In zijn propagandistische toespraak beklemtoonde de kapitein het grote belang van de B.V.L. voor Nederland. Hij moedigde de daarvoor in aanmerking komende personen aan zich die avond aan te melden als lid. De heer Jan Schuurman declameerde een door hem zelf berijmde heldensage, welke was gewijd aan de B.V.L. Aan het einde van deze propaganda-bijeenkomst werd het slotwoord gesproken door Ds. Neerken, destijds Gereformeerd predikant te Dedemsvaart. De propagandafilm, welke die avond werd vertoond, stelde niet veel voor. Volgens mijn gegevens was de lichtbron te zwak en werd de film te langzaam gedraaid. Tenslotte werd door de aanwezigen staande het Wilhelmus gezongen. Het vaandel van de afdeling Dedemsvaart van de Bijzonder Vrijwillige Landstorm bevindt zich momenteel in de oudheidkamer te Dedemsvaart.
Peter Makaske.