Verkorte stukkies uut ‘t boek, dat in 1928 as fuleton in de Zwolsche kraante stund: “HARM, boerenlèv’n an de Riest”, eschreven deur L. Jonker, banketbakker an de Vaort, gedeeltelijk opnij verteld.
Anloop
Ze kregen een boel anloop, want iederiene wol wel ies mit eigen ogen zien, hoe ze d’r now bi’jzaten. Op een aovend kwaamp de mulder weer ies langes en die wus alle ni’jgies uut de buurte altied eerder as de krante. “Wa’k zeggen wol”, begunde hi’j, “he’j al eheurd dat Wessel Broekman een stee hef ekocht an de Rieverst?” “Nee toch, och jong, giet die hier vandaon en waorumme dan wel?” “Nou, daor wee’k ’t juuste nog niet van, mar daor kom ik nog wel ies een keer achter… en now mu’w ok nog weer een ni’j raodslid hebben.” Dat was waor ok, Wessel zat in de raod. “Nou, daor kunt ze liefhebbers genogt veur kriegen”, dacht Harm en daor was de mulder ’t glad mit iens. “Mar ik wete d’r nog wel een goeie veur”, zee hij. “Wie dan?” vreug Harm. Dat za’k oe nog wel ies vertellen, mar ik verpraote now mien tied” en toen deu hi’j net, of hi’j drok was. “Ik komme nog gauw ies weer an” en weg was hi’j.
De mulder komp op bezoek
In stilte preut de mulder mit alleman, die ’t heuren wol d’r over: “Wi’j mussen Harm mar tot raodslid benumen, in de plaatse van Wessel Broekman” en bi’j verscheiden luu veul dat in goeie eerde. Ja, d’r wörden drok over epraot en dat stund de mulder best an. Mar Harm zöls, hoe zul die d’r over denken? Hi’j mus ’t d’r mar ies mit hum over hebben en ’t beste zul wezen dat hi’j d’r mar verdalijk op an gunk, dan wussen ’t olde mènse en Grietien ’t mitiene ok. Met een “Gen‑aovend saam”, kwamp hi’j d’r in. Ze wunsten hum “ok gen‑aovend”‘ terugge. “Kom d’r bi’jzitten en neemt een stoel. Wat he’j veur ni’js”, vreug Harm. “‘Ni’js, ni’js? Ik hebbe eigelijk niks gien ni’js te vertellen. Ik zal ’t oe zeggen. Ie weet toch dat Wessel Broekman umtied weg giet, hè. Now en now muw een ni’j raodslid hebben en wat denk ie, dat d’r een bulte now zegt?: “Daor muzze wi’j Harm veur nemen, dat zegt ze en dat wok oe now komen vertellen. Wat zeg ie daor zölf van?” Harm keek hum mit grote ogen an en de mond wied lös. Hi’j zee gien stom woord. Grietien keek hum in spanning an, slim ni’jskierig en ’t olde mense had ’t heufd ok al naor hum toe edreid. Harm raodslid? Mensenkienders nog d’r ies an toe…. “Now, zak’ ’t oe ies lieks veur de kop zeggen? Zegt die luu mar, dak d’r niks van hebben mutte” ’t Kwamp d’r bi’j Harm opiens venienig uut. Daor kun de mulder ’t veureerst mit doen, mar… ’t was veur Grietien een tegenvaller. In de gauwigheid was Harm in heur ogen wel een voet egruid; jonge, det was mooi. En wat vernaam! En dat de anderen zo over Harm dachten en nog wel zonder dat hi’j humzölfs anpresenteerden. Zi’j zag hum al gaon, zo op worteldag mit zien goeie goed an, dikke segare in ’t heufd ….’t Raodslid! Dat was zo iniens deur heur heufd egaone en now zöl hi’j d’r zölf niks van hebben mutten. Dat veul heur barre tegen. ’t Olde mense net zo. “Waorumme zo bokkig. Ie kunden d’r toch nog wel ies over prakkezeren?” zee ze veurzichtig. Dat was wiend op de mulder zien meule. “Dat zu’k toch ok zeggen, ’t zal oe zo alle dagen niet an ebeuden worden”. vulden die an. “Och, wat za’k d’r van zeggen, ik mutte d’r ies over prakkezeren”, kreeg de mulder as antwoord.
“Mooi zo, zo ma’k ’t heuren, dat vien ik verstandig. Ie hoeft ja voort nog niet te besluten, daor is nog tied genog veur.” ’t Gepraot gunk eerst nog wat over Wessel Broekman, waorumme of hi’j vut gunk, over ditties en datties en toen de mulder opstund, zee hi’j: “Ik zalle de luu mar zeggen, dat ’t in goeie eerde valt.” Harm wus eerst niet, wat hij bedoelden, mar toen was hi’j d’r weer bi’j: “Ik hebbe oe toch ezegd, da’k d’r over prakkezeren zul”. was zien weerwoord.
Een paar dagen later
“En he’j d’r al over nao‑edacht?”, vreug de mulder hum, nao een dag of wat. “Wis en zekers, dag en nacht.” “Dan zu’j ’t wel slim ehad hebben en hoe is ’t uut‑evallen?” “‘k Weet ’t nog niet”. “Wel keerl, ik zulle d’r niet zo laank over doen ak oe ware. ’t Zal oe mitvallen”. “Dat kan wel wezen, mar ik hebbe zo’n hekel an al die drokte veur-of. Alles komp in de krante en de tegenstander slöp ok niet…” “Och jong, mij dunkt, ie mussen ’t mar an‑nemen, wi’j staot oe half. “Now, allee dan mar”, zee Harm, um van ’t gepraot of te wezen. Tegen de mulder kun hi’j toch niet an…
Raodslid
Zo naoderde de dag, dat hij al‑of‑niet ekeuzen zul worden. Harm kun de leste dagen slecht eten, slecht warken, slecht denken en ’s nachts slecht slaopen. Mar op de dag van de stemming, toen kun hij hielemaole niks meer. Hi’j bleef mit een barstende koppiene op bedde liggen… en in huus waren ze toen ok allemaole wat van slag. Veur ’t eten waren ze altied eerst even stille, totdat Harm goed heurbaar sneuf, as teken dat ze an kunnen vallen, mar now Harm op bedde lag, vreug kleine Freerk benauwd an zien moe: “Wie mut d’r now straks snoeven?” ’s Aovends leup Harm weer even op zied van ’t huus, toen d’r iene mit gaank an kwamp varen. De mulder, verduld… Toen die Harm daor zag staon, reup hi’j al uut de verte: “Wij hebt e‑wunnen heur. Van alle kanten kwaamp d’r now volk anlopen um hum te fieleseteren. Harm wus niet meer, hoe hi’j ’t had. Wat zul hum now toch weer boven de kop hangen… Grietien kwaamp d’r ok al gauw bi’j, mit een glunderend gezichte en een grote komme brandewien‑mit‑rezienen. (Dat had de mulder heur vanteveuren al in eschuund!). De lepel stund d’r in en zo gunk de komme rond. Allemaole leuten ze ’t heur goed smaken. Sommegen likten de lepel nog ies goed of, veur ze hum weer terugge zetten. En toen zo de komme een keer of wat rond was ewest, toen wörden ’t nog mooier! Ze daansten mit menare in een grote kring um Harm hen en zungen van
Jan Tierelier, de bienties, de bienties,
Jan Toereloer, de bienties van de vloer!
en
In de ronde, in de ronde, in de ronde, ja‑ja
Op een hopie, op een hopie, op een hopie, ja‑ja
en
Achter op Zuudwolde bint de knollegies bevreuren.
Allemaole veur Harm, die zölfde Harm, die vrogger as joggien over de briede zandweg deur de sni’j baggerde, zien onbekende toekomst tegemoet.
Bertus Drent