Vervoer in Dedemsvaart
In het begin van deze eeuw was een voorname verbinding van Dedemsvaart met Zwolle, Meppel en Coevorden door de beurtschepen via het kanaal “de Dedemsvaart”. M. van der Graaf was de beurtschipper op Zwolle, W. van der Graaf uit Coevorden voer van zijn woonplaats via de Dedemsvaart op Meppel en A.J. van der Graaf uit Lutten voer op de route Coevorden-Zwolle. Dit veer is na de tweede wereldoorlog overgenomen door M. van der Graaf Joh.zn, waaruit later de transportgroep van der Graaf is ontstaan. In Lutten zaten verder nog D. van der Graaf met een dienst op Zwolle en A. Bakker met een dienst op Meppel. Uit Gramsbergen/Hardenberg kwam de fa. Baarslag met een schip zonder motor, getrokken door een paard. Later kwam daar nog Westra uit Coevorden bij. Namen van de beurtschepen waren “De Strijd” en “Baron van Dedem” uit Dedemsvaart, “,Koopmans Welvaren” uit Coevorden en “Stad Meppel” en “Stad Zwolle” uit Lutten.
Beurtschip “De Strijd” voor wal aan de Langewijk.
Naast deze schepen was er natuurlijk de tram van de D.S.M. en de E.D.S.
Nadat de auto haar intrede had gedaan, nam deze een flink deel van het vervoer voor haar rekening. Langzamerhand ontstond tussen Dedemsvaart en Zwolle een dagelijkse autodienst, die zich ontwikkelde tot een complete bodedienst, De organisatie hiervan verliep als volgt: Iedere winkel aan de route beschikte over een witgeschilderd vlaggetje en een boekje met voorgedrukte bestelbriefjes. Wilde men iets bestellen of verzenden dan werd deze vlag aan de weg gezet en de auto die elke ochtend de ronde door het dorp deed, stopte. In Zwolle was een besteller, die per transportfiets de bestelbriefjes en kleine zendingen rondbracht. Van alles werd er vervoerd: naar Zwolle veel nuchtere kalveren voor de fa. v/d Bent, kippen en wild voor poelier Engels, staven ijs van Meijering voor de ijskasten van de slagers en allerlei stukgoed zendingen. Partijen kaas van “Op hoop van zegen” en de zuivelfabriek in Den Hulst enz. enz. Uit Zwolle kwam te veel om op te noemen: zakken meel voor de bakkers, kruidenierswaren voor de winkeliers, b.v. kistjes “Blue Band” margarine, partijen (houten) vaten en kistjes bier voor Berends, die met de nachtboot uit Amsterdam kwamen. Mandjes wijn voor de Prot. kerken (Avondmaal) en trommeltjes ouwels voor de R.K. mis. Het bestellen vanuit Zwolle begon al aan de Lichtmis. Verder door Den Hulst. Je ging winkel in winkel uit. Via Balkbrug naar Dedemsvaart, waar geen zolder of magazijn onbekend ter-rein was. Soms kwam je bij een winkelier die zei: “Nou heb ik vergeten Blue Band te bestellen en zit nu zonder”. Als je dan een bestelling van bijv. “Blijf Trouw” (Coop. winkel) in de wagen had, nam je daar een of twee kistjes af en de winkelier was gered (de chef van B.T. vond dat best). De volgende dag kwam dat wel weer terecht. Zoals reeds gezegd, werden veel kalveren vervoerd. De auto was daarvoor ingericht. Soms waren het er zoveel dat er een extra wagen moest worden ingezet, Een enkele keer werd er een varken vervoerd voor een Zwolse slager.
ln de jaren voor en tijdens de tweede wereldoorlog bestelden de winkeliers hun waren bij de grossiers in Zwolle, Meppel en Coevorden. Grote partijen gingen nog per schip. “De Strijd”, bijvoorbeeld, vervoerde rollen papier voor de Dedemsvaartsche Courant. In Zwolle kwamen de meeste bodediensten samen op het Rode Torenplein op de kop vin de Melkmarkt. De auto’s van Joh. van der Graaf en A.J. van der Graaf stonden bij de ligplaats van de schepen aan de Thorbeckegracht. Na de oorlog kwam er een bodecentrum aan de rand van Zwolle. Door de opkomst van de supermarkten, die eigen vervoer hadden, liep het eigenlijke bodewerk steeds meer terug. om uiteindelijk ten gevolge van de verdergaande pallattisering en groepsvervoer geheel te verdwijnen. Naast de dienst op Zwolle was er nog een dienst op Hoogeveen. aanvankelijk 3x per week. later dagelijks Zwolle-Hoogeveen.
W. van Haeringen