Jan Dunning
In het Christelijk Historisch Dagblad voor Nederland “De Nederlander” werd ook een advertentie opgenomen van de heer Jan Dunning. Jan Dunning was gehuwd met de uit Goes afkomstige Maatje Smallegange. Het echtpaar Dunning-Smallegange woonde destijds aan de Julianastraat in Huize “Majan”, toen plaatselijk bekend als Julianastraat 83. Dit pand werd jaren geleden met het woonhuis Julianastraat 81, toen eigendom van de familie J.A. Wallegien-W. Haitjema, gesloopt en op de vrijgekomen grond verrees de Dedemsvaartse vestiging van de “ALDI”. Jan Dunning begon op zeer jeugdige leeftijd zijn carrière als jongste bediende op het kantoor van notaris Jan Albertus Berendsen te Avereest. Door zijn opgedane kennis op het notariskantoor werd hij correspondent van diverse assurantiemaatschappijen, waaronder de Onderlinge Brandwaarborg Maatschappij onder directie van De Jong en Comp. te Amsterdam en de Hollandsche Sociëteit van Levensverzekeringen. In een later stadium werd Dunning directeur van de “Dedemsvaartsche Onderlinge Verzekering Maatschappij van IJzeren Schepen”, gevestigd te Avereest aan De Dedemsvaart, zoals deze naam officieel in de akte van oprichting is vermeld. Deze Maatschappij werd opgericht op 31 maart l860 en hield haar jaarvergaderingen altijd op de eerste zaterdag in januari, oorspronkelijk in Hotel “Steenbergen” en later in Hotel “Centraal” aan de Markt. Van heinde en ver kwamen de schippers dan “naor de Vaort”. Tijdens de jaarvergadering werd meestal degelijke winterkost geserveerd, zoals boerenkool met rookworst en snert. Deze maatschappij werd later overgenomen door de Verzekering Maatschappij “EENSGEZINDHEID” te Hasselt (Overijssel).
Het sluiten van het kanaal “De Dedemsvaart” voor de scheepvaart is hieraan ten dele debet.
Het kantoor van Jan A. Berendsen omstreeks 1914, Moerheimstraat 3.
Omstreeks het jaar 1941 werd Jan Dunning benoemd tot penningmeester van de Dedemsvaartsche Coöperatieve Spaar-, Hypotheek- en Voorschotbank, gevestigd aan de Wisseling 5. Deze bank werd opgericht in het jaar 1899. Laatstgenoemde bank werd in de zestiger jaren van de vorige eeuw overgenomen door de Nederlandsche Middenstandsbank N.V., gevestigd te Amsterdam, kantoor Zwolle.
P.R. Hazenberg
Het Electro-Technisch Bureau P.R. (Pieter Rommert) Hazenberg, Langewijk 196 te Dedemsvaart, adverteerde ook in gemelde krant. Piet Hazenberg, zoals hij in Dedemsvaart werd genoemd, was een bekwaam electrotechnicus. Hij werd geboren te Avereest op 20 maart 1906 en was gehuwd met Marina Hogeterp. Toen in 1922 Dedemsvaart van electriciteit werd voorzien, werd het ElectroTechnisch Bureau P.R. Hazenberg opgericht. Dit bureau had zich geheel aangepast bij de ontwikkeling van de radiotechniek en installeerde de meeste krachtinstallaties in de grotere bedrijven te Dedemsvaart, terwijl in Coevorden nog een turfstrooiselfabriek werd geïnstalleerd met motoren van 40 tot 60 PK. In het begin van de radiotechniek werden door Hazenberg al toestellen gefabriceerd en tot ver in de omtrek geleverd. Sedert 1929 exploiteerde Hazenberg ook nog de Radio-Centrale voor Dedemsvaart en Balkbrug. Ook hield Hazenberg zich bezig met de aanleg van gas- en waterleiding. In de dertiger jaren van de vorige eeuw, de beruchte crisisjaren, was het aantal bezitters van een radio-ontvangtoestel (gezien de kosten van de aanschaf) vrij gering. Degenen, die geen radio-ontvangtoestel konden of wilden kopen, werden in de gelegenheid gesteld een abonnement voor een bepaalde periode op de radiocentrale af te sluiten. Ik herinner mij dat de contributie, die aan de lage kant was, één keer per week werd geïncasseerd. Het aantal abonnees op de radiocentrale was vrij groot. In de roerige dagen van bevrijding van Nederland van de Duitse overheersing (april 1945) had Piet Hazenberg aan de voorgevel van zijn woning geluidsapparatuur aangebracht, die via Radio Oranje vanuit Londen de laatste berichten over de bijna afgelopen Tweede Wereldoorlog uitzond. Elke avond tegen zeven uur kwamen honderden mensen naar de Langewijk om de laatste oorlogsberichten te horen.
Langewijk 196. Het pand waar Piet Hazenberg zijn werkzaamheden begon.
Inmiddels een aantal keren verbouwd.
De brand.
In de eerste helft van de dertiger jaren van de vorige eeuw werd het bedrijfspand van Piet Hazenberg volledig door brand verwoest. Omstreeks een jaar na die fatale brand werd een nieuw en geheel gemoderniseerd pand in gebruik genomen.
Vertrek naar Zwolle.
Ongeveer aan het eind van de vijftiger jaren van de vorige eeuw vertrok Piet Hazenberg naar Zwolle om zich aldaar toe te leggen op de ontwikkeling en fabricatie van en de handel in electro-technische apparatuur. Momenteel is het pand (van voorheen Hazenberg), bestaande uit woonhuis, winkel en fotostudio, eigendom van fotograaf Gerard Brinkhuis (sinds september 1991).
De Koninklijke Kweekerij Moerheim v/h B.Ruys N.V., gevestigd te Dedemsvaart
De destijds grootste kwekerij van vaste planten in Europa, de “Koninklijke Kweekerij Moerheim v/h B.Ruys N.V.”, hierna gemakshalve verder te noemen “Moerheim”, liet eveneens een advertentie opnemen in het eerder genoemde dagblad van 31 juli 1936.
“Moerheim” werd opgericht op 15 maart 1888 door Bonne Ruys, geboren te Kampen, op 29 juli 1865.
“Moerheim” behoorde in het verleden tot één der grotere (zo niet de grootste) werkgever van Dedemsvaart. Veel medewerkers van “Moerheim” kunnen terugzien op een dienstverband van 25 of 40 jaar, terwijl zelfs een jubileum van 50 jaar enige malen is voorgekomen.
Hoewel er over “Moerheim” veel te vertellen valt, wil ik mij beperken tot het vermelden van de belangrijkste feiten uit haar veelbewogen geschiedenis:
1. Op 24 juli 1911 bracht Z.K.H. Prins Hendrik een bezoek aan “Moerheim”.
Prins Hendrik brengt een bezoek aan “Moerheim” in 1911. V.l.n.r. Libertus Arend Ruys, Bonne Ruys, Jonkheer van Suchtelen van de Haere, adjudant van Prins Hendrik en Prins Hendrik.
2. Op 15 maart 1929 werd het 40-jarig bestaan van “Moerheim” gevierd,
bij welke gelegenheid Bonne Ruys werd benoemd tot officier in de orde
Oranje-Nassau.
3. Op 15 maart 1938 werd het 50-jarig bestaan van “Moerheim” herdacht.
4. Op 2 augustus 1950 bracht H.M. Koningin Juliana een bezoek aan “Moerheim”.
5. Op 8 september 1988 bracht H.K.H.Prinses Juliana een bezoek aan “Moerheim”.
“Moerheim”werd in de vakantietijd vaak bezocht door per autobus reizende gezelschappen, niet alleen uit Nederland, maar ook vanuit de Scandinavische landen, waar veel cliëntèle van “Moerheim” woonde.
Slot
Het is en blijft jammer, dat een (zowel in letterlijke als in figuurlijke zin) “bloeiend” bedrijf, dat er voor heeft gezorgd dat het dorp Dedemsvaart niet alleen in Nederland, doch ook in het buitenland grote bekendheid verwierf, thans niet meer bestaat.
Peter Makaske, amateur-historicus.